در نبود متن تفاهم‌نامه امریکا و طالبان، ارگ و سپیدار چه را بررسی می‌کنند؟
رهبران حکومت وحدت ملی پس از توافق نماینده‌گان امریکا و گروه طالبان روی اصول یک تفاهم‌نامه، از آغاز بررسی جزییات این تفاهم‌نامه خبر داده‌اند. صدیق صدیقی، سخنگوی ارگ ریاست جمهوری، در یک نشست خبری اعلام کرده است که زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور صلح افغانستان، پس از آمدن به کابل، جزییات اساسی تفاهم‌نامه تدوین شده میان نماینده‌گان امریکا و گروه طالبان را با رهبران حکومت وحدت ملی در میان گذاشته است. سخنگوی رییس جمهور «مطالعه دقیق» این سند را مهم عنوان کرده و گفته است که حکومت افغانستان در چارچوب منافع ملی کشور، به صورت دقیق جزییات این سند را بررسی و مطالعه می‌کند.
افزون بر ارگ ریاست جمهوری، قصر سپیدار نیز گفته است که زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا، رییس اجرایی حکومت را در جریان آخرین جزییات گفت‌وگوهای صلح قرار داده و رییس اجرایی قرار است پس از مطالعه محتوای تفاهم‌نامه امریکا و طالبان، دیدگاه خود را با نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در میان بگذارد. ریاست اجرایی حکومت هم‌چنان تأکید کرده است که آقای خلیل‌زاد در جریان اقامتش در کابل، با تمام طرف‌های دخیل در مذاکره با گروه طالبان، گفت‌وگو خواهد کرد.
ارگ و سپیدار در حالی از مطالعه و بررسی محتوای تفاهم‌نامه مدون میان نماینده‌گان ایالات متحده امریکا و گروه طالبان خبر داده‌اند که زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور صلح افغانستان، شام شنبه، دهم سنبله، پس از پایان نهمین دور گفت‌وگوهای رسمی‌اش با نماینده‌گان گروه طالبان در قطر، به کابل آمد. آقای خلیل‌زاد هم‌چنان از نهایی شدن متن یک تفاهم‌نامه با نماینده‌گان گروه طالبان خبر داده است. آن‌چنانی که آقای خلیل‌زاد گفته است، در این تفاهم‌نامه جزییات کامل چگونه‌گی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و ضمانت طالبان مبنی بر قطع رابطه‌شان با گروه‌های تروریستی دیگر، درج شده است. زلمی خلیل‌زاد گفته است که پس از امضای این تفاهم‌نامه از سوی دونالد ترمپ، رییس جمهور ایالات متحده امریکا، قرار است در ۱۳۵ روز نخست، حدود پنج هزار سرباز امریکایی از پنج پایگاه نظامی امریکا در افغانستان، بیرون شوند.
آقای خلیل‌زاد هم‌چنان خاطرنشان ساخته است که این تفاهم‌نامه با جزییات کامل آن تدوین یافته و متن آن تنها برای مطالعه موقت در اختیار رهبران حکومت وحدت ملی قرار گرفته است. با این حال، رهبران حکومت وحدت ملی نیز می‌گویند که متن این تفاهم‌نامه را به گونه‌ی موقت مطالعه کرده‌اند، اما هیچ کاپی و یا نقل آن را در اختیار ندارند.
با این حال، شماری از نامزدان ریاست جمهوری و آگاهان مسایل سیاسی، مطالعه و بررسی این تفاهم‌نامه را از سوی حکومت و جهت‌های سیاسی کشور مهم عنوان می‌کنند و می‌گویند که بررسی محتوای این سند نیازمند موشکافی جزءوار است و هر بند آن باید به گونه‌ی دقیق تحلیل و ارزیابی شود تا پس از نهایی شدن آن منافع ملی کشور در معرض خطر قرار نگیرد.
فرامرز تمنا، نامزد انتخابات ریاست جمهوری، امضای هر توافق و یا تفاهم‌نامه میان امریکا و گروه طالبان را که مرتبط به برقراری صلح و تأمین امنیت افغانستان باشد، نیازمند موافقت حکومت و مردم افغانستان می‌داند. آقای تمنا در صحبت با روزنامه افغان رادیو، گفت: «تعیین سرنوشت بیش از ۳۰ میلیون شهروند افغانستان به تنهایی توسط امریکا و طالبان صورت گرفته نمی‌تواند.» آقای تمنا افزود: «بهتر است هر توافقی که میان دو طرف صورت می‌گیرد، در مشوره و توافق حکومت و نماینده‌گان واقعی مردم افغانستان صورت گیرد؛ در غیر آن تفاهم‌نامه به عنوان یک سند بیگانه از امنیت به جامعه افغانی در کشور خواهد آمد و نتیجه ملموسی برای برقراری صلح و تأمین امنیت نخواهد گذاشت.» هم‌چنان عمر صدر، آگاه مسایل سیاسی و پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان، می‌گوید که قرار نگرفتن متن تفاهم‌نامه تدوین شده میان نماینده‌گان امریکا و گروه طالبان در اختیار رهبران حکومت وحدت ملی، «فاجعه» است. آقای صدر در این باره افزود، حکومت افغانستان به عنوان نماینده مردم یک کشور حق دارد که مرحله به مرحله از محتوای گفت‌وگوهای جاری میان امریکا و طالبان آگاه باشد و برای ابراز دیدگاه لازم نیاز است یک نقل این تفاهم‌نامه را در اختیار داشته باشد تا پس از مطالعه و بررسی، ملاحظات و دیدگاهش را در روشنی محتوای این تفاهم‌نامه با جانب امریکایی در میان بگذارد.
این در حالی است که زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا، مفاد تفاهم‌نامه امریکا و طالبان را مربوط و وابسته به تصمیم‌گیری حکومت افغانستان نمی‌داند و هم‌چنان حکومت افغانستان را دارای حق ویتو در این تفاهم‌نامه نمی‌پندارد. آقای خلیل‌زاد، در یک گفت‌وگوی ویژه با شبکه تلویزیونی «طلوع‌نیوز» برخی از موارد این تفاهم‌نامه را همه‌گانی کرد و گفت، برای رهبران وحدت ملی فرصت کافی فراهم شده است تا متن تفاهم‌نامه را مطالعه کنند، اما حق داشتن یک نقل آن را برای آنان نداده است، زیرا به سخن او، محتوای این تفاهم‌نامه حساس است و نیازمند امنیت جدی دارد.
آن‌چنانی که نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان خاطرنشان کرده، قرار است با امضای این سند از سوی رییس جمهور امریکا، روند خروج نیروهای نظامی امریکا از کشور آغاز شود. بر اساس این تفاهم‌نامه، گروه طالبان نیز تعهد کرده است که میزان خشونت‌ها را نخست در کابل و پروان کاهش خواهد داد. گروه طالبان هم‌چنان تعهد کرده است که در قسمت‌های زیر تصرفش مانع آن عده از فعالیت‌های تروریستی خواهد شد که با منافع ایالات متحده امریکا در تضاد باشد.
هم‌چنان در این تفاهم‌نامه از گروه طالبان به عنوان «امارت اسلامی» یاد شده است. آقای خلیل‌زاد اما می‌گوید که ایالات متحده امریکا طالبان را به عنوان یک گروه می‌شناسد، نه یک دولت مشروع. این در حالی است که حکومت افغانستان همواره با عبارت «امارت اسلامی» مخالفت کرده و طالبان را یک گروه تروریستی می‌شناسد.
با این همه، زلمی خلیل‌زاد در کابل در حال دیدار با چهره‌های سیاسی است. او روز گذشته با حامد کرزی و شماری دیگر از چهره‌ها و نماینده‌گان احزاب سیاسی دیدار کرده است. رهبران حکومت وحدت ملی می‌گویند که موارد درج شده در تفاهم‌نامه تدوین شده میان نماینده‌گان امریکا و گروه طالبان را به گونه‌ی دقیق مطالعه کرده‌اند. مجیب‌الرحمان رحیمی، سخنگوی ریاست اجرایی، در این باره گفت: «رییس اجرایی حکومت متن تفاهم‌نامه را در اختیار داشت و زمان کافی برای مطالعه آن در دست داشت.» هرچند آقای خلیل‌زاد گفته است که منتظر ملاحظات رهبران حکومت وحدت ملی است تا دیدگاه آنان را با رییس جمهور ایالات متحده امریکا در میان بگذارد و تفاهم‌نامه موجود را امضا کند، سخنگوی ریاست اجرایی اما می‌افزاید که هیچ کدام محدودیت زمانی برای نهایی شدن بررسی این سند از سوی آقای خلیل‌زاد در نظر گرفته نشده است. به سخن او رهبران حکومت وحدت ملی رأی‌زنی‌ها را برای جمع‌آوری دیدگاه‌های شخصیت‌های حکومتی و غیرحکومتی آغاز کرده‌اند و به زودی دیدگاه‌شان را با جانب امریکایی در میان خواهند گذاشت.
