فهرست رای‌دهنده‌گان را اصلاح و نهایی کنید
هیچ راه دیگری نیست غیر از این که برای انتخابات ریاست جمهوری برنامه‌ریزی دقیق صورت بگیرد. کمیسیون مستقل انتخابات از برگزاری انتخابات شوراهای ولایتی و انتخابات پارلمانی ولایت غزنی شانه خالی کرد. ظاهراً کمیسیون مستقل انتخابات به این نتیجه رسیده است که نمی‌تواند هم‌زمان با انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات شوراهای ولایتی و انتخابات پارلمانی ولایت غزنی را برگزار کند. پیش از این کمیسیون مستقل انتخابات گفته بود که برگزاری انتخابات پارلمانی غزنی، انتخابات شوراهای ولایتی و انتخابات ریاست جمهوری، خط سرخ این کمیسیون است. اما حال این کمیسیون می‌گوید که نمی‌تواند انتخابات پارلمانی غزنی و شوراهای ولایتی را یک‌جا با انتخابات ریاست جمهوری برگزار کند.
حتماً کمیسیون مستقل انتخابات، طرح عملیاتی انتخابات را با وزارت‌خانه‌های قوای مسلح هم‌آهنگ کرده است که آمار مراکزی را که در روز انتخابات بسته خواهد بود، اعلام کرد. بدون هم‌آهنگی موضوع با وزارت داخله و دفاع، امکان ندارد که شمار مراکز بسته پیش از پیش اعلام شود. هم‌آهنگ شدن برنامه‌ی انتخابات ریاست جمهوری با وزارت‌خانه‌های امنیتی گامی به پیش است. اما در کنار این، کمیسیون مستقل انتخابات باید یک کار مهم دیگر را هم انجام دهد و آن این که فهرست رأی‌دهنده‌گان را اصلاح و علنی بسازد. بدون اصلاح فهرست رأی‌دهنده‌گان و علنی‌سازی آن، احزاب سیاسی و نامزدان انتخابات ریاست جمهوری، اعتبار و صحت انتخابات را تأیید نمی‌کنند. کمیسیون مستقل انتخابات باید هرچه زودتر روی اصلاح فهرست رأی‌دهنده‌گان کار کند و سند نهایی آن را آماده سازد.
تمام نامزدان انتخابات ریاست جمهوری باید نسبت به صحت فهرست نهایی رأی‌دهنده‌گان اطمینان داشته باشند. کمیسیون مستقل انتخابات باید نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و نهادهای ناظر بر انتخابات را نسبت به صحت فهرست نهایی رأی‌دهنده‌گان قانع بسازد. کمیسیون مستقل انتخابات از همین امروز باید کار روی فهرست رأی‌دهنده‌گان را آغاز کند تا سند آن به زودی نهایی شود. نشر فهرست رأی‌دهنده‌گان هم اقدام ضروری است. پیش از این نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و احزاب سیاسی به نام‌نویسی رأی‌دهنده‌گان از طریق انگشت‌نگاری تأکید داشتند. ولی روشن شد که استفاده از فناوری انگشت‌نگاری در شرایط کنونی مقدور نیست. ثبت مشخصات تمام رأی‌دهنده‌گان در دستگاه بایومتریک وقت زیادی لازم داشت و کمیسیون مستقل انتخابات نمی‌توانست به موقع آن را انجام دهد. تمویل‌کننده‌گان بین‌المللی انتخابات هم به این نکته تأکید می‌کردند که انگشت‌نگاری در شرایط کنونی، ناممکن است.
حال یگانه روشی که می‌توان به کمک آن از تقلب جلوگیری کرد، اصلاح فهرست رأی‌دهنده‌گان و نشر آن است. باید فهرست عمومی رأی‌دهنده‌گان وجود داشته باشد. فهرست رأی‌دهنده‌گان با تفکیک محل‌های رأی‌دهی زنانه و مردانه و مراکز رأی‌گیری باید همه‌گانی شود. باید روشن باشد که در هر محل رأی‌دهی چند نفر ثبت نام کرده‌اند، شمار زن و مرد چقدر است و آیا نام‌نویسی‌شده‌گان انسان‌های گوشت و پوست‌دار هستند، یا موجودات خیالی. وقتی فهرست روشن و بدون ابهام در اختیار همه قرار داشته باشد، میزان تقلب و دست‌برد به آرای مردم کم‌تر می‌شود. تقلب استراتژیک در انتخابات‌های گذشته‌ی ریاست جمهوری صورت گرفت. در آن انتخابات به دلیل نبود فهرست کامل و شفافی از رأی‌دهنده‌گان مراکز خیالی رأی در مناطق ناامن درست می‌کردند و بعد آرای جعلی آن مراکز خیالی را به یکی از نامزدان حساب می‌کردند. باید هرچه زودتر فهرست رأی‌دهنده‌گان نهایی شود تا دیگر کسی هوای ایجاد مراکز خیالی رأی‌گیری به سرش نزند.
