به زندهگی معلم، کارمند و کارگر باندیشید

سیر جهشی نرخ ارز از جمله دالر، سبب افزایش قیمت کالای مورد مردم نیاز شده است. این سبب افزایش درد و رنج مردمی شده است که درآمد ثابت دارند. معلم، کارمند حکومت و بنگاههای خصوصی و کارگرانی که درآمد ثابت دارند، با افزایش نرخ دالر بیشتر از هر قشری، آسیب میبینند. آنان که برای زندهماندن زحمت میکشند، نیاز دارند تا حداقل امکانات یک زندهگی بخورونمیر را برای خود و خانوادههایشان فراهم کنند. با افزایش نرخ دالر، قیمت مواد غذایی، از جمله گندم و برنج و دیگر حبوبات بلند میرود. افزایش نرخ دالر روی قیمت سوخت هم تاثیر دارد. وقتی هزینهی انتقال افزایش یابد، بازرگانان آن را با افزودن به قیمت کالای مورد نیاز جبران میکنند.
حکومت وحدت ملی مدعی است که متخصصان همهفن حریف دانش اقتصاد مدرن را در ارگ و وزارت مالیه گرد آورده است. این متخصصان باید برای ثابت نگهداشتن ارزش پول وطنی در برابر دالر تدابیر بسنجند. هر کسی میتواند کلیگویی کند و بگوید که به دلیل زیربنای ضعیف صنعتی، نبود تولید انبوه و کسری توازن صادرات، دالر در داخل کشور بیمصرف میماند و به کشورهای همسایه قاچاق میشود. این موضوع را همه میدانند. همه اطلاع دارند که حتا بسیاری از صرافها وقتی دالر در نزدشان تراکم کند، آن را به کشورهای همسایه یا دوبی میبرند، با پول آن کشورها تبادله میکنند و بعد پول آن کشورها را به افغانستان میآورند. به همین دلیل است که روپیهی پاکستانی در ننگرهار و دیگر ولایات مرزی تراکم کرده است و حتا مبادله با آن صورت میگیرد. در ولایتهای نزدیک به ایران هم، پول ایرانی در گردش است.
اما متخصصان مالی و اقتصادی گردآمده در حکومت که همهروزه ادا و اطوار پالیسیسازی در میآورند، باید برای ثبات پول وطنی در برابر دالر چارهاندیشی کنند، در غیر آن افزایش قیمتها و نبود درآمد کافی برای تامین یک زندهگی بخورونمیر در شهرهای بزرگ، دمار از روزگار مردم در میآورد. سران حکومت وحدت ملی وعده کرده بودند که در دسترخوان مردم تغییر مثبت ایجاد میکنند، اما تا حال دستآوردی در این زمینه نداشتهاند. گفته بودند که اثرات اقتصادی خروج نیروهای ناتو را که در سال ۲۰۱۴ اتفاق افتاد، کنترول میکنند، اما این کنترول اثر محسوس روی زندهگی مردم عام نداشته است. هر روز رییس جمهور از حمایت از صنایع داخلی گپ میزند و در ارگ جلسه میگیرد، ولی میزان بیکاری در شهرهای بزرگ کاهش نمییابد. وسایط شرکتهای ساختمانی در شرق کابل انبار است و کاری نیست که آنان انجام دهند.
انتظاری که مردم و قشر کمدرآمد جامعه از حکومت دارد این است که حداقل ارزش پول وطنی را ثابت نگه دارد تا نوسان قیمت مواد غذایی و کالای اولیهی مورد نیاز، زندهگی بخورونمیر مردم عام را آسیب نزدند. ناکامیهای اقتصادی سران حکومت روشن است. به همین دلیل است که مردم از آنان معجزه نمیخواهد، بلکه میخواهند که به گونهای عمل کنند که ثبات به بازار بازگردد. در گذشته بانک مرکزی برای کنترول نرخ ارز از جمله دالر، مقداری دالر به بازار تزریق میکرد، ولی به نظر میرسد که اثر این ترزیق هم روزبهروز به دلایل گوناگون کاهش مییابد. ادعاهای وجود دارد که در روند خرید و به بازار آوردن این دالر هم، مقررات حکومتی نقض میشود. اگر به واقع در حکومت متخصصان اقتصاد گردآمدهاند و توانایی دارند، لطف کنند تدابیر جدی برای به کنترول درآمدن نرخ ارز انجام دهند تا قشر فقیر و کمدرآمد در شهرهای بزرگ با گرسنهگی مواجه نشوند.