کارزار کمیته‌ی مصونیت: نقش و دست‌آوردهای رسانه‌ها نادیده گرفته نشود
کمیته‌ی مصونیت خبرنگاران، به تازه‌گی کارزاری را به هدف مد نظر داشتن نقش و دست‌آوردهای رسانه‌های افغانستان در گفت‌وگوهای صلح با طالبان به راه انداخته است. شماری از خبرنگاران و نهادهای رسانه‌ای در واکنش به این کارزار، از طرف‌های گفت‌وگوکننده‌ی صلح می‌خواهند که ارزش‌های آزادی بیان و فعالیت آزاد رسانه‌ها در این گفت‌وگوها، در نظر گرفته شوند.
ظفرشاه رویی، خبرنگار، می‌گوید که آزادی بیان از مهم‌ترین نیروی فشار بر طالبان و حکومت به شمار می‌رود. آقای رویی می‌افزاید که تنها فشاری که امروز دو طرف درگیر جنگ و صلح بالای خود حس می‌کنند، همین نیروی آزادی بیان است و بیش‌تر از این‌که به جنبه‌های خوب و مزیت‌های برخورداری شهروندان از آزادی بیان فکر شود، بیش‌تر به برخی جنبه‌های منفی که به دلیل عدم حاکمیت قانون و بی‌نظمی در جامعه وجود دارد، نگاه می‌شود.
به باور آقای رویی احتمال این‌که در جریان پیش‌برد تلاش‌های صلح، آزادی بیان مورد معامله قرار گیرد، بسیار است. وی می‌گوید که هیچ ضمانتی مبنی بر این که آزادی بیان مورد معامله قرار نگیرد، وجود ندارد. هرچند ضمانت‌های قانونی خوبی در این زمینه است، اما بحث پیروی از قانون در افغانستان یک موضوع فراموش شده است. آقای رویی تأکید می‌کند که حفظ و تداوم آزادی بیان در کشورهایی مثل افغانستان یک ضرورت و نیاز مبرم است.
در همین حال، محمد فرهنگ، خبرنگار، می‌گوید که آن‌چه که باید در گفت‌وگوهای صلح مهم تلقی شود، این است که «سانسور» نباید بار دیگر وارد کار رسانه‌ای شود. آقای فرهنگ می‌افزاید که خبرنگاران مبنی بر این که در توافق با گروه طالبان، این گروه در وزارت فرهنگ و نهادهایی که در راستای آزادی بیان تأثیرگذار اند، اعمال نفوذ کنند. محمد فرهنگ، تأکید می‌کند که جامعه‌ی جهانی و نهادهای بین‌المللی حامی رسانه‌ها، نیاز است حفظ آزادی بیان را در گفت‌وگوهای صلح و حکومت پساصلح تضمین کنند.
از سویی هم آقای فرهنگ می‌گوید که تا این‌جای گفت‌وگوهای صلح، معلومات کامل در مورد جزییات این گفت‌وگوها برای مردم داده نشده است. به گفته‌ی وی، از آن‌جا که مردم در خلای معلوماتی قرار گرفته‌اند، از هر لحاظ بابت آینده و دست‌آوردهای گذشته‌ی‌شان، نگران هستند.
در کنار این، چندی پیش لویه‌جرگه‌ی مشورتی صلح نیز به منظور تعیین حدود و چارچوب صلح برگزار شد. این جرگه پس از چهار روز با صدور قطع‌نامه‌ای ۲۳ ماده‌ای پایان یافت. در بخشی از قطع‌نامه‌ی لویه‌جرگه‌ی مشورتی صلح نیز، بر حفظ دست‌آوردهای آزادی بیان، در گفت‌وگوهای صلح تأکید شده است.
شاه‌حسین مرتضوی، معاون سخنگوی ارگ ریاست جمهوری، می‌گوید که قطع‌نامه‌ی لویه‌جرگه‌ی مشورتی صلح، نقشه راه حکومت در راستای صلح است و بحث‌های آزادی بیان و فعالیت آزاد رسانه‌ها نیز در نظر گرفته شده است. آقای مرتضوی می‌افزاید که آزادی بیان، یکی از دست‌آوردهای مهم کشور در سال‌های حکومت بوده و در تمام مراحل مذاکرات به آن توجه صورت می‌گیرد.
مسوولان کمیته‌ی مصونیت خبرنگاران می‌گویند که کارزار حفظ آزادی بیان و دست‌آوردهای رسانه‌ها، تا یک ماه دیگر نیز ادامه خواهد داشت. طی این کارزار، خبرنگاران نظریات و نگرانی‌های‌شان را مبنی بر چگونه‌گی گفت‌وگوهای صلح با طالبان و حفظ آزادی بیان در این گفت‌وگوها مطرح می‌کنند.
با داغ شدن مذاکرات صلح نماینده‌ی ویژه امریکا با نماینده‌گان طالب، بارها نماینده‌گان جامعه‌ی مدنی و رسانه‌ها از طرف‌های مذاکرات صلح در کشور خواسته‌اند که به ارزش‌های ۱۸ ساله مردم افغانستان، به ویژه آزادی بیان، احترام بگذارند و آن را قربانی نکنند. هم‌چنان، نهادهای حامی رسانه‌ها انتقاد کرده‌اند که آزادی بیان و آزادی رسانه‌ای از دست‌آوردهای قابل افتخار کشور است و اکنون به نظر می‌رسد که در گفت‌وگوهای صلح این ارزش‌ها نه تنها به حاشیه رفته است بل‌که به فراموشی سپرده شده است.
از سویی هم، پیش از این، زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان گفته بود که امریکا طرف‌دار صلحی است که در آن ارزش‌ها و نهادهای دموکراتیک نظیر آزادی رسانه‌ها، تقویت شود. آقای خلیل‌زاد باری در صفحه‌ی توییترش نگاشته بود: «ما صلحی می‌خواهیم که در سایه‌ی آن نهادها و ارزش‌های دموکراتیک نظیر آزادی رسانه‌ها تقویت شود.»
این در حالی است که ششمین دور گفت‌وگوی رسمی میان نماینده‌گان امریکا و گروه طالبان در دوحه، پایتخت قطر به تاریخ نزدهم ثور پایان یافت. زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان در پایان این دور گفت‌وگوها گفته بود که دو طرف در این مذاکرات به پیش‌رفت‌هایی در زمینه تعیین یک چارچوب برای پایان جنگ دست یافته‌اند، اما با توجه به تشدید روزافزون جنگ و خشونت در افغانستان، پیش‌رفت روند فعلی مذاکرات صلح کافی نیست. ششمین دور مذاکرات رسمی نماینده‌گان امریکا و گروه طالبان در یازدهم ماه جاری آغاز شد. این دور با یک روز وقفه، نُه روز دوام کرد. انتظار می‌رفت که دو طرف در این دور روی خروج نیروهای خارجی و استفاده نشدن از خاک افغانستان برای اهداف تروریستی علیه کشورهای دیگر به توافق نهایی دست یابند. اما با توجه به اطلاعاتی که دو طرف در اختیار رسانه‌ها قرار داده‌اند، چنین توافقی به دست نیامده است.
یادداشت: این گزارش به همکاری کمیته‌ی مصونیت خبرنگاران تهیه شده است.
