هفت ماه تقلا برای صلحی که معلوم نیست کی به دست می‌آید
خلیل اسیر
امریکا، زلمی خلیل‌زاد را پارسال در ماه سنبله، نماینده ویژه خود در امور صلح افغانستان تعیین کرد. او مأمور شده است به جنگی در افغانستان پایان بدهد که چهل سال زمان برده است. خلیل‌زاد برای پی‌گیری این مأموریت تا کنون شش بار به افغانستان و بیش‌تر کشورهای تأثیرگذار در پروسه صلح این کشور سفر کرده است. هفتمین سفر او در ادامه این مأموریت به افغانستان و پنج کشور دیگر در حال انجام است. با تکمیل این سفر، تقلای زلمی خلیل‌زاد به عنوان نماینده ویژه امریکا برای برقراری صلح در افغانستان، هفت‌ماهه خواهد شد.
زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه امریکا، هفتمین دور سفر خود به کشورهای افغانستان، روسیه، بریتانیا، پاکستان، هند و قطر را روز اول ماه جاری آغاز کرد. این سفر برای بیست‌ویک روز برنامه‌ریزی شده است. آن‌گونه که وزارت خارجه امریکا اعلام کرده است، هفتمین سفر زلمی خلیل‌زاد روی سه موضوع متمرکز است: تشویق تمامی طرف‌ها برای شروع گفت‌وگوهای بین‌الافغانی، جلب حمایت بین‌المللی از گفت‌وگوهای صلح افغانستان و گفت‌وگو با گروه طالبان روی مسایل امنیت ملی امریکا. با این حال، قابل پیش‌بینی نیست که خلیل‌زاد در این دور از سفرهایش به چه پیش‌رفت‌هایی دست خواهد یافت، اما قدر مسلم این است که شش سفر قبلی او به منظور پایان بخشیدن به جنگ جاری افغانستان، از حرارت این جنگ تا کنون نکاسته است؛ هرچند روزنه‌هایی را برای شروع گفت‌وگوهای فراگیر بین‌الافغانی گشوده است.
وزارت خارجه امریکا برای نماینده ویژه خود در امور صلح افغانستان از دوازده میزان ۱۳۹۷ تا بیست‌ویک ماه جاری هفت سفر به افغانستان و پاکستان برنامه‌ریزی کرده است. هم‌چنان برای او در این مدت، شش سفر به قطر برنامه‌ریزی شده است که چهار بار با میزبانی این کشور با نماینده‌گان طالبان دیده است. سه سفر نیز برای این دیپلمات امریکایی به امارات متحده عربی برنامه‌ریزی شده است و سومین دیدار او با گروه طالبان در ۲۶ قوس پارسال با میزبانی همین کشور انجام شد. خلیل‌زاد در این مدت دو سفر به روسیه نیز در برنامه داشته است که سفر اول آن در ماه قوس پارسال انجام شد و سفر دوم او قرار است در ماه جاری انجام شود. هند و اوزبیکستان هر‌کدام دو بار شامل برنامه سفر خلیل‌زاد به این کشورها بوده است. وزارت خارجه امریکا، کشورهای چین، ترکمنستان، عربستان سعودی و اردن را هر‌کدام یک بار در برنامه‌های سفر این دیپلمات خود شامل کرده است.
شماری از کشورهای اروپایی نیز جزء برنامه‌های سفر زلمی خلیل‌زاد در زمینه صلح افغانستان بوده است. بلجیم، آلمان و بریتانیا سه کشور اورپایی است که برای سفر خلیل‌زاد به این کشورها، وزارت خارجه امریکا برنامه‌ریزی کرده است. بیش‌ترین سفر او به بلجیم برنامه‌ریزی شده است که سه بار می‌شود.
زلمی خلیل‌زاد بیش‌تر سفرهای خود به این کشورها را طبق برنامه از پیش تعیین شده انجام داده است و دور هفتم سفرش را نیز مطابق برنامه تکمیل خواهد کرد. اما بعضی از سفرهای او به شماری از این کشورها یا مطابق برنامه انجام نشده است و یا اگر انجام هم شده است، همه‌گانی نشده است.
براساس آن‌چه زلمی خلیل‌زاد پس از تکمیل این سفرها گزارش داده است، تمامی این کشورها به پایان جنگ در افغانستان و برقراری صلح در این کشور اتفاق نظر داشته‌اند. هم‌چنان شماری از این کشورها از جمله قطر، امارات متحده عربی، پاکستان، روسیه، اوزبیکستان و چین تلاش کرده‌اند تا نقش پررنگ‌تری در این میان بازی کنند؛ چنان‌چه قطر چهار بار از مذاکرات امریکا با جانب طالبان میزبانی کرده است و برای میزبانی از یک نشست فراگیر بین‌الافغانی نیز اعلام آماده‌گی کرده بود. نشستی که قرار بود در روزها سی‌ویک حمل و اول ثور برگزار شود، ولی به دلیل اختلاف نظر میان کابل و دوحه بر سر شمار شرکت‌کننده‌گان این نشست، لغو شد.
امارات متحده عربی نیز در ۲۶ قوس پارسال میزبان سومین دور گفت‌وگوهای رسمی امریکا و طالبان بود. در این نشست قرار بود نماینده‌گان حکومت افغانستان نیز شرکت کنند، اما گروه طالبان با آن موافقت نکرد.
نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان، تاکنون پنج بار با گروه طالبان دیدار کرده است. پنجمین دور گفت‌وگوهای دو طرف که در دوحه برگزار شده بود، شانزده روز به طول انجامید. آقای خلیل‌زاد پیش از برگزاری این دور از گفت‌وگوها، با ملا عبدالغنی برادر نیز دیدار داشت. این اولین دیدار او با برادر بود.
زلمی خلیل‌زاد در پایان این نشست در ۲۱ حوت اعلام کرد که دو طرف روی «پیش‌نویس» خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و تضمین برای مبارزه علیه تروریسم توافق کرده‌اند. گروه طالبان نیز حاصل شدن این توافق را تأیید کرده بود. خلیل‌زاد افزوده بود که در اصول روی گفت‌وگوهای بین‌الافغانی و آتش‌بس همه‌جانبه نیز توافقاتی بین دو طرف به دست آمده است.
نماینده ویژه امریکا از جانب دیگر در این سفرهایش موفق شده است تا حکومت افغانستان را راضی کند که دیگر عناصر داخلی را نیز در گفت‌وگوهای صلح با طالبان دخیل کند. در اوایل حکومت تلاش داشت این گفت‌وگوها را به تنهایی دنبال کند، اما به دلیل آن‌که پاسخ مثبت از سوی طالبان نگرفت، در نتیجه به تمام‌شمول شدن این گفت‌وگوها تن به رضایت داد. البته نقش زلمی خلیل‌زاد در متقاعد کردن حکومت برای تشکیل یک هیأت فراگیر و ملی برجسته بوده است.
زلمی خلیل‌زاد اکنون در حال انجام هفتمین دور سفرهایش به افغانستان و شماری از کشورهای اروپایی و منطقه است. این دور از سفر او برای ۲۱ روز برنامه‌ریزی شده است. اکنون دیده شود که چه پیش‌رفت‌های تازه‌ای در این سفر در زمینه صلح افغانستان اتفاق خواهد افتاد. اما این را میدانیم که با شروع بهار امسال، جنگ‌ها بار دیگر تشدید شده است. حکومت تشدید این جنگ را قابل پیش‌بینی دانسته بود. رییس جمهور غنی چندی پیش گفت که گروه طالبان به منظور امتیازگیری در گفت‌وگوهای صلح، در صدد افزایش حملات خود است. این گروه ماه گذشته حملات بهاری خود زیر نام «الفتح» را اعلام کرد. این کار گروه طالبان با محکومیت داخلی و بین‌المللی همراه شده است.
