فرخنده زهرا نادری، مهره‌ی بلورین در میدان سیاست افغانستان
نویسنده: کمال ناصر همیار
این نوشته تنها نظریات نویسنده بوده و دیدگاه خبرگزاری خامه پرس را منعکس نمی سازد. اگر شما نیز نوشته یا مطالبی برای نشر دارید، به این آدرس بفرستید: info@khaama.com
فرخنده زهرا نادری مشاور ارشد پیشین رییس جمهور در امور ملل متحد، که به تازگی از سمت‌اش کنار رفته است، طی نزدیک به دوسال انجام وظیفه، دستاوردهای ملموسی از آدرس این نهاد تازه تاسیس برای افغانستان کسب نمود که در این جستار، برخی از آن را به بحث می‌گیریم.
دفتر مشاوریت ارشد ریاست جمهوری درامور ملل متحد، در ماه دلو ۱۳۹۵ خورشیدی، برمبنای حکم رییس جمهور محمد اشرف غنی، به منظورانسجام و هماهنگی برنامه های نهاد های ملل متحد با وزارتخانه ها درافغانستان، سهم‌گیری فعال مردم از طریق ابراز نظر آزاد و سازنده برای اصلاح وبهبود حیات ملی، ترویج فرهنگ مشارکتی وعرضه کننده‌ی خدمات شهروند محور، ایجاد و به فعالیت آغاز کرد.
ترمیم گسست‌های قومی و کاهش فاصله بین حکومت و مردم
فاصله بین دولت و مردم یکی از عمده ترین چالش‌های حکومت‌داری است که در موجودیت آن هیچ حکومتی نمی تواند به موفقیت در نیل به اهداف سیاست داخلی و خارجی‌اش دست یابد.
به همین دلیل بانو نادری، برای حل گسست‌های قومی و کاهش فاصله بین حکومت و مردم برنامه‌هایی چون، مناظرۀ “شهروند و ارگ” و ایجاد “دیوار شهروندی” را در داخل ارگ طرح ریزی و موفقانه با حضور رییس جمهور محمد اشرف غنی و سایر مقام‌های ارشد دولتی و بین المللی مقیم کابل عملی کرد.
مناظرۀ “شهروند و ارگ” روی چندین محور از جمله: آغاز روند مثمر و موثر برای تغییر بنیادی در روش حکومت‌داری، ترویج فرهنگ شهروند مسوول و حکومت پاسخ‌گو و نهادینه شدن روند مردم‌سالاری تمرکز داشت که در میان شهروندان افغانستان در داخل و بیرون از این برنامه، از آن با حضور شان استقبال کردند و دیری نگذشته بود که این دیدگاه در جمع بزرگی از مردم شکل گرفت که برنامه‌ی”مناظرۀ شهروند و ارگ” جهت تحقق احکام قانون اساسی، مفادات کنوانسیون‌های بین المللی و رعایت اعلامیه جهانی حقوق بشر بخاطر سیستم سازی، پیاده نمودندموکراسی و ترویج مردم‌سالاری دارای اهمیت بوده و برگزاری این گونه مناظره‌ها می‌توانددر حفظ آزادی بیان، ایجاد زمینه های دسترسی به معلومات، ترویج فرهنگ پاسخ‌گویی، شفافیت و قدرت بخشیدن به صدای شهروندی موثر باشد.
افزون برآن، بانو فرخنده زهرا نادری به هدف تقویت و رشدحقوق شهروندی در (ارگ) از خلاقیت و ابتکار اش برای دوباره ساختن افغانستان در حالت پر چالش فعلی، سود برد و دیوار شهروندی را ایجاد نمود. دیوار شهروندی با تصاویر ۳۱ شهروند (۱۶مرد و ۱۵ زن) که در بخش‌های اجتماعی، فرهنگی-هنری، فعالیت‌های مدنی، روزنامه‌نگاری،ادبیات، بازرگانی، ورزش و دیگر بخش‌ها فعالیت‌های ماندگار را انجام داده اند، مزین شد. ایجاد این دیوار از یک‌سو از فراموش شدن چهره‌های مبتکر، خلاق و پرنفوذ در بخش‌های فوق جلوگیری می‌کند و از سویی دیگر، مردم را با فرهنگ اصیل، هنر و سرمایههای معنوی‌شان آشنا می‌سازد.
تلاشی برای معرفی جایگاه زنان
بانو فرخنده زهرا نادری در راستای دریافت نظریات، طرح و دیدگاه‌های سالم نهادهای فعال جامعه مدنی درراستای مشخص سازی اولویت‌های زنان درسند «ملل متحد واحد»،انسجام و یک‌دست‌سازی برنامه‌هایاداره ملل متحد برای زنان (UN-Women) و وزارت امور زنان افغانستان، زیر چتر مفکوره “ملل متحد واحد”، تلاش‌های فروانی به خرج داد و در این حوزه نیز به موفقیت‌های دست یافت.
براساس این برنامه، اولویت‌های زنان افغانستان ونقش وزارت امورزنان به عنوان یگانه نهادمسوول در عرصه حقوق و فعالیت های زنان در کشور، مشخص شد و به همین ترتیب در قسمت ایجاد شفافیت، حسابدهی و مسوولیت‌پذیری نهادهای سازمان ملل متحد، نهادهای دولتی وجامعه مدنی در مورد مسایل مربوط به زنان اقدامات بارز را انجام داد.
پشتکار و برخورد مسلکی در انجام وظایف
بانو نادری، بنابر تعهد شخصی که به وظیفه و باوری که به اجرای ماموریت به صورت مسلکی داشت، پس از ختم ماموریتش استعفا داد.
نوی در نشستی که پس از استعفایش، با خبرنگاران داشت، به پرسش های خبرنگاران مسوولانه پاسخ داد و کارکردهایش را که طی مدت ماموریت‌اش به حیث مشاور ارشد رییس جمهور در امور ملل متحد انجام داده بود، گزارش داد.
ادری درطول زمان کاری‌اش، در عملکرد و مبارزات خودبویژه در نهایی‌سازی سندی که در آن منافع عام مردم افغانستان متبلور بوده و تمام اقشار آسیب‌پذیر جامعه را شامل می‌گردید، تلاش زیادی نمود تا نهادهای سازمان ملل متحد در افغانستان، نه تنها در حالات اضطرار، بلکه در چگونه‌گی برنامه های شان برای مردم افغانستان، مسوولانه و حسابده، کار نموده و موثریت آنها در زندگی روزمره مردم افغانستان برازنده باشد.
قابل یاد آوری است که بانو نادری در میدان آشوب‌زده‌ی سیاست افغانستان، نمادی از یک زن سیاست گر راستین و پابند به حقوق و ارزش های بشری است که با درک عمیق از خصوصیات و ارزش‌های مردم افغانستان جسورانه و متعهدانه کار کرد و صادقانه حقایق را بیان و ناملایمات وناهنجاری‌های سیاسی را نقد نمود.
ثبت آثار تاریخی-باستانی و زمینه‌سازی برای پیوستن افغانستان به کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه
دفتر مشاوریت ارشد رییس جمهور در امور ملل متحد به رهبری بانو فرخنده زهرانادری و یک تیم کوچک کاری، در نخستین روزهای که به فعالیت آغاز کرد، برای بررسی ده‌هاقلم آثار تاریخی گفت‌وگوهایی را با سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد «یونسکو»، موزیم ملی، آرشیف ملی، موسسه‌ی فیروزکوه و وزارت اطلاعات و فرهنگ انجام داد که در نتیجه از میان همه اجناس، ۱۰ اثر برای نخستین بار شناسایی و ثبت اسناد آرشیف موزیم ملی شد.
در ادامه‌ی این تلاش‌ها، دفتر مشاوریت ارشد رییس جمهور در امور ملل متحد به تاریخ ۶ دسامبر ۲۰۱۷ میلادی، موفق شد که افغانستان را به کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه الحاق نماید. ملحق شدن افغانستان به این کنوانسیون یک دستاورد بزرگ در حوزۀ حفاظت ازمیراث‌های فرهنگی می باشد که برای ما از اهمیت بسیاری برخوردار است. پیوستن افغانستان به کنوانسیون یاد شده، می تواند میراث‌های فرهنگی افغانستان را از معرض نابودی دایمی نجات دهد و دولت و سازمان‌های معتبر داخلی و بین‌المللی را به حفظ آبدات تاریخی افغانستان ملکف نماید.
سند مفکوره ملل متحد واحد
مفکوره‌ی ملل متحد واحد، یک پدیده کاملن جدید در حوزه حکومت‌داری در افغانستان است که به منظورایجاد و تقویت آن، برای نخستین بار توسط دفتر مشاوریت ارشد رییس جمهور در امور ملل متحد، گزارش‌های سازمان‌های ملل متحد مقیم افغانستان مطالبه و جمع آوری گردید و به رییس جمهور افغانستان ارایه شد.
بانو نادری، بعداز دریافت گزارش‌ها از موسسات ملل متحد، توانست که روی یکی از بزرگترین پالیسی‌های انکشافی در خصوص فعالیت موسسات یاد شده در کشور کار نماید. هر چند که حرکت به سوی عملی شدن و تکمیل چنین یک سند مهم تاریخی برای افغانستان، فراز و نشیب‌های خود رااز چندین سو داشت، اما وی توانست بعد از رایزنی‌های گوناگون با طرف‌ها ذینفع، این سندبزرگ انکشافی را با سازمان‌های ملل متحد در افغانستان تهیه نموده و به رییس جمهورافغانستان جهت تصویب و توشیح تقدیم کند.
در کنار اکمال سند ملل متحد واحد برای افغانستان، بانو نادری، از زمان آغاز کار در ارگ، تلاش نمود تا پل ارتباط میان مردم و مسوولان حکومتی باشد. او با طرح و تطبیق چندین برنامه متفاوت و جدید،شهروندان را با مسوولان ارشد حکومتی وصل کرد. هرچند، در هر یک از این برنامه ها، نقدها و انتقاداتی را هم متحمل شد، اما بی تردید، برای هریک از این انتقادات که به دور از کدورت‌ها و بدبینی‌های سیاسی حلقات خاص بود، گوش کرد و از آنها به عنوان«نقدهاِی سازنده» در بخش‌های مربوط استفاده نمود.
بانو نادری، با تکیه بر دانش مسلکی و تجارب اش، خوب می‌دانست که اشکالات فراوانی در سطوح متعدد حکومت افغانستان وجود دارد، اما بوجود آوردن تغییرات مثبت درآن را هیچگاه ناممکن نمی‌دانست و همواره تاکید جدی به تحول و ایجاد تغییرات اساسی و مسلکی در روند های کاری داشت.
در مورد نویسنده:
کمال ناصر همیار یکی از کارمندان ارشد پیشین ریاست جمهوری است. قبل از آن آقای همیار یکی از کارمندان ارشد بخش مطبوعاتی حمایت قاطع بود.
