پس از چهل سال جنگ، مردم سه روز آرامش را باور نمی‌توانند
حبیب‌الله مهربان مرد پنجاه ساله‌ای دارای قد و اندام متوسط روی چوکی چوبی نشسته است. مهربان حدود ۳۰سال است که در این چهارراهی دکان رهنمایی معاملات دارد. او در فرصت صبح، چاشت و شب در دکان خود خبر‌ها را از طریق رادیو می‌شنود.
حبیب‌الله مهربان در خبر صبحگاهی روز شنبه (۱۹ جوزا) شنیده است که گروه طالبان با دولت افغانستان در ۳روز عید اعلام آتش‌بس کرده است. او می‌گوید خدا کند که آتش‌بس عملی شود، همه در صلح خوش می‌شوند، دو طرف این را تمدید کنند، در جنگ تنها افغان‌ها از بین می‌روند.
حبیب‌الله مهربان چهل سال عمرش را در جنگ سپری کرده است. او از جنگ و کشتار خسته است و به اعلام آتش‌بس هم به دید شک می‌نگرد: «کسانی که جنگ می‌کنند در افغانستان نوکر خارج استند، از خود اراده و حاکمیت ندارند، بادار‌ان‌شان به این‌ها دستور می‌دهند که امروز جنگ کنند یا آتش‌بس، این‌ها فقط در سویچ خارجی‌ها می‌چرخند.»
احتمال حملات گروه‌های مخالف کشور در روزهای عید همه‌ساله زیاد است. وزارت داخله با وجودی که در این روز‌ها تدابیر بیشتر امنیتی را روی دست می‌گیرد اما با آن هم خانواده‌ها بی‌باور اند و در روزهای عید کمتر به مکان‌های تفریحی می‌روند.
با این حال پس از اعلام آتش بس طالبان، مهربان امسال تصمیم گرفته است که با فامیلش مریض‌پرسی، عید‌گشتی و تفریح برود.
حبیب‌الله مهربان در خبر صبحگاهی روز شنبه (۱۹ جوزا) شنیده است که گروه طالبان با دولت افغانستان در ۳روز عید اعلام آتش‌بس کرده است. او می‌گوید خدا کند که آتش‌بس عملی شود، همه در صلح خوش می‌شوند، دو طرف این را تمدید کنند، در جنگ تنها افغان‌ها از بین می‌روند.
حبیب‌الله مهربان چهل سال عمرش را در جنگ سپری کرده است. او از جنگ و کشتار خسته است و به اعلام آتش‌بس هم به دید شک می‌نگرد: «کسانی که جنگ می‌کنند در افغانستان نوکر خارج استند، از خود اراده و حاکمیت ندارند، بادار‌ان‌شان به این‌ها دستور می‌دهند که امروز جنگ کنند یا آتش‌بس، این‌ها فقط در سویچ خارجی‌ها می‌چرخند.»
حبیب‌الله از مکان‌های تفریحی کابل بیشتر پغمان و باغ‌های داخل شهر را دوست دارد. خانواده‌ی حبیب‌الله در چند سال اخیر که حملات دشمن تشدید یافته است، کمتر فرصت یافته‌اند که به مکان‌های تفریحی شهر کابل بروند.
حبیب‌الله مهربان که خاطرات چهل سال جنگ را به ذهن دارد، از تصمیم رییس جمهور غنی مبنی بر اعلام آتش‌بس با گروه طالبان و حمایت این گروه از طرح آتش‌بس دولت، استقبال کرده، ابراز امیدواری می‌کند که این فرصت دوباره تمدید شود.
آرزوی این مرد این است که دیگر نسل جوانان افغان همانند او خاطرات جنگ را در ذهن نداشته باشند. این مرد که همانند تخلصش مهربان به نظر می‌رسید می‌گوید که در جریان جنگ‌های داخلی در سال ۱۳۷۱، یک دخترش در میان شعله‌ی جنگ متولد شده است: «دخترم یک روزه بود که فراری شدیم، تمام مال خانه خود را ماندیم و فرار کردیم. خیلی بدبختی بود.»
در همین حال احسان‌الله که دانش‌آموز صنف چهارم یکی از لیسههای شهر کابل است، می‌گوید که از انتحار می‌ترسد و خاطره‌ی بدی از آن دارد.
احسان‌الله، با بکس پشتی و لباس سبز از مکتب تازه رخصت شده است. او می‌گوید: «در شهر نو انفجار شد، مه در هوتل بودم، انفجار مرا از پشت پنجره به بیرون انداخت، کاکایم کوماندو است، پس از انفجار او تازه دیروز به خانه آمد.»
از جانب دیگر زحل احساس، باشنده‌ی ولایت غزنی می‌گوید که مردم عید پیش‌رو را باید به فال نیک بگیرند. خانم احساس می‌افزاید که این اولین عید است که مردم ترس از حمله طالبان را ندارند. او ابراز امیدواری کرد که این آتش‌بس برای ماه‌ها و سال‌ها تمدید شود.
محمداشرف غنی، رییس‌جمهوری کشور از ۲۷ماه مبارک رمضان تا روز پنجم عید، با طالبان آتش‌بس اعلام کرد. رییس جمهور به نیروهای امنیتی افغانستان فرمان داد در مدت اعلام شده، حملات تهاجمی علیه «طالبان مسلح افغان» را متوقف کنند.
در پی این طرح آتش‌بس دولت، گروه طالبان نیز پاسخ مثبت داد و اعلام کرد که به مناسبت عید فطر سه روز آتش‌بس می‌کند. ارگ ریاست جمهوری از این تصمیم طالبان استقبال کرده است.
ریاست جمهوری این تصمیم طالبان را آغازی برای آتش‌بس دایمی و شروع گفت‌و‌گوهای صلح در کشور خوانده است. هارون چخانسوری، سخنگوی رییس جمهور در یک نشست خبری روز شنبه (۱۹ جوزا) گفت که از هر اقدام کوچک و بزرگ برای آمدن صلح در کشور استقبال می‌کنند.
آقای چخانسوری افزود: «ما امیدواریم که طالبان تضمین عملی شدن آتش‌بس را کنند. این یک پروسه است. امید ما این است که این پروسه دوام‌دار و گفت‌وگو های صلح آغاز شود، افغانستان شاهد یک صلح پایدار شود.»
استقبال صلح‌خواهان هلمندی
در همین حال، کاروان صلح خواهان جوانان هلمندی که اکنون پس از سفر طولانی‌ای در ولایت غزنی رسیده، از طرح طرف‌های درگیر جنگ در کشور به شدت استقبال می‌کنند. اقبال خیبر، از سازمان دهنده‌گان این حرکت به روزنامه افغان رادیو گفت، از آن زمانی که توافق آتش‌بس میان دولت و گروه طالبان را شنیده است، او و همکارانش خسته‌گی سفر را کامل از یاد برده‌اند.
به گفته‌ی خیبر، پشنهاد آتش‌بس میان طالبان و دولت، جزء شرایط پشنهادی آن‌ها نیز بود و پس از محقق شدن این خواست، گام دیگری در راستای تحقق اهداف جوانان هلمندی برداشته شده است.
اقبال خیبر، آرزو کرد که «آتش‌بس» تنها در روزهای عید برقرار نماند بلکه به گفته‌ی او، طرف‌های درگیر جنگ باید به خواست مردم احترام بگذارند و دست از جنگ بکشند.
آتش بس دایمی چگونه برقرار می‌شود؟
با توجه به این عطش باشنده‌گان کشور برای برقراری صلح و دوام آتش‌بس، پرسشی که به میان می‌آید این است که چطور طرف‌های دیگر جنگ می‌توانند این طرح را دوام ببخشند.
داوود مرادیان، رییس مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان می‌گوید، آتش‌بس دایمی وابسته به برنامه‌های کابل و واشنگتن می‌باشد. او گفت: «آیا با برنامه‌ریزی به طرف این که آتش‌بس‌های موقتی، دایمی شود حرکت می‌کنیم یا با یک دست‌پاچه‌گی و امیدواری کاذب است، این همه بر می‌گردد به این که ما گام‌های بعدی را چگونه بر می‌داریم.»
او تصریح کرد که برای صلح و آتش‌بس دایمی یک برنامه‌ی منسجم نیاز است نه یک برنامه‌ی تک فردی.
مرادیان افزود: «تجربه‌های گذشته نشان داده است که تک فردی عمل کردن نتیجه نمی‌دهد، بل باید این از موضع دولت افغانستان و شرکای بین‌المللی ما گام برداشته شود، ورنه اگر این ابتکار شخصی رییس جمهور غنی باشد، چون ابتکارات دیگر او ناکام خواهد بود.»
استقبال گسترده از آتش‌بس
در همین حال پشنهاد آتش‌بس از سوی دولت و پاسخ مثبت طالبان به این خواست، با استقبال گسترده‌ی داخلی و خارجی روبه‌رو شده است.
هیأت معاونت ملل متحد در افغانستان (یوناما) از این طرح طالبان استقبال کرده است. تدامیچی یاماموتو نماینده‌ی خاص دبیرکل ملل متحد برای افغانستان و رییس یوناما گفت: «ملل متحد تأکید می‌کند که برای جنگ در افغانستان راه حل نظامی نمی‌تواند وجود داشته باشد و از این آتش بس‌ها به عنوان انکشاف مثبت در جهت کاهش خشونت در افغانستان و پایان دادن به جنگ، استقبال می‌کند.»
یوناما با نشر خبرنامه‌ای ابراز امیدواری کرده که این «آتش بس‌ها قدمی باشد برای دولت افغانستان و طالبان جهت گفت‌وگو با یکدیگر در مورد صلح.»
از سویی هم تدامیچی یاماموتو نماینده‌ی خاص دبیرکل ملل متحد برای افغانستان و رییس یوناما گفته است: «ملل متحد از طالبان می‌خواهد که برای تطابق مدت آتش‌بس‌شان با دولت آن را بازنگری کنند و نیروهای بین‌المللی را که به آتش‌بس احترام دارند نیز شامل این آتش‌بس کنند.» در همین حال شماری از اعضای مجلس نماینده‌گان کشور نیز از این تصمیم طالبان استقال کرده‌اند. عبدالرئوف ابراهیمی، رییس مجلس نماینده‌گان در نشست عمومی این مجلس روز شنبه (۱۹ جوزا) گفت که اعلام آتش‌بس ۷روزه از سوی رییس جمهور به تأسی از حرام‌خواندن جنگ از سوی علمای کشور، یک اقدام کاملاً به جا است.
آقای ابراهیمی ابراز امیدواری کرد که در این مدت هردو طرف برای جستجوی راه‌کارهای دست‌یابی به صلح پایدار تلاش کنند تا ما در خانه‌‌ی مشترک با تفاهم و مذاکره‌ی بین‌الافغانی به صلح دست پیدا کنیم
